گردشگری مذهبی و زیارتی
این نوع از گردشگری یکی از رایج ترین اشکال گردشگری در سراسر جهان است که سابقه ان به قرون و اعصار گذشته مرتبط می گردد و بطور کلی شامل سفرها و بازدیدهایی می شود که اصلی ترین هدف از آنها تجربه ای مذهبی است . جاذبه های مذهبی، زیارتگاهها و اماکن مقدس هر ساله تعداد زیادی از گردشگران را به سوی خود جذب می کنند، تأسیسات اقامتی و پذیرایی این نوع از گردشگری مانند مسافرخانه¬ها و زائرسراها با توجه به بافت اجتماعی – فرهنگی و عقیدتی گردشگران و جامعه میزبان دارای ویژگی های خاص خود است که در هر کشوری از تنوع بسیار بالایی برخوردار می باشد و نکته قابل توجه در این زمینه این است که گردشگری مذهبی تنها شکل از اشکال گردشگری می باشد که بر موانع آب و هوایی غلبه می نماید.
در یک تقسیم بندی کلی جاذبه های مذهبی را می توان به هشت دسته تقسیم نمود: ۱- مساجد ۲- امام زاده هاو بقعه ها ۳- آرامگاه ها و قبور ۴- تکیه ها و حسینیه های قدیمی ۵- آتشکده ها و آتشگاه ها ۶- صومعه ها و خانقاه ها که هریک از این جاذبه های مذهبی می توانند دارای بعد محلی، منطقه ای، فرا منطقه ای، ملی و بین المللی باشند. با توجه به تعریف بالا، ما در این زمینه با دو دسته مختلف از گردشگران رو به رو هستیم . دسته اول کسانیکه از اماکن مقدس دین خود بازدید می کنند مانند مسلمانانی که به زیارت اماکن مقدس خود نظیر کعبه ، عتبات عالیات و یا سایر اماکن متبرکه می روند و دسته دوم کسانیکه از اماکن مقدس سایر ادیان دیدن می کنند به عنوان مثال افراد زیادی وجود دارند که مسیحی نبوده اما از کلیساهای نقاط مختلف بازدید می کنند و یا مسیحیانی که به دیدن معابد بودایی ها یا سایر ادیان می روند. ویژگی های سفرهای مذهبی : سفرهای مذهبی نیز همچون سایر سفرها دارای ویژگی هایی می باشند که در زیر به چند مورد از آنها اشاره می کنیم: ۱- گردشگری مذهبی دارای اثرات منفی زیست محیطی، فرهنگی- اجتماعی کمتری نسبت به سایر گونه های گردشگری است که شاید بخشی از این ویژگی به دلیل آموزه های مکاتب، ادیان و مذاهب زائران باشد و اینکه اغلب زائران افرادی آرام، اهل صلح و مطیع قانون هستند. ۲- فصلی بودن سفرهای مذهبی و اینکه بسیاری از این گونه سفرها تنها در فصل های خاصی صورت می گیرند. ۳-افرادی که دست به اینگونه سفرها می زنند به دلیل اینکه بیشتر در جست و جوی معنویات می باشند زیاد تنوع طلب نبوده و اکثرا به دنبال سادگی هستند. ۴- تمامی افراد از هر طبقه اجتماعی می توانند دست به اینگونه سفرها بزنند. به عبارت دیگر اینگونه سفرها مختص طبقه خاصی از اجتماع نیست.تا جایی که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه که گردشگری در مراحل ابتدایی خود به سر می برد ،برای بسیاری از طبقات اجتماعی، گردشگری مذهبی تنها فرصت سفر به شمار می آید. همچنین این وضعیت در جوامع متوسط و میانی که طبقات متوسط آن از نظر مالی و از نظر اجتماعی توانایی سفرهای طولانی را ندارند بیشتر به چشم می خورد و وقت آزاد آنها اکثرا به وسیله بازدید از اماکن مذهبی و زیارتی پر می شود. ۵-اکثر سفرهای مذهبی و زیارتی به صورت گروهی و جمعی و به صورت سازمان دهی شده صورت می گیرند. ۶- برخی از سفرهای مذهبی از لحاظ اجرای فرامین مربوط به آن دین و یا مذهب ،حالت اجباری و یا تاکیدی به خود می گیرند که به ناچار تمامی افراد مومن به آن دین یا مذهب مجبور به اجرای آن سفر دسته کم برای یکبار می گردند.( دقیقا نظیر آنچه در دین اسلام مبنی بر زیارت خانه خدا که بر تمامی مسلمانان واجب است وجود دارد). ۷- مراکز مذهبی و زیارتی مکان هایی را برای دیدار و ارتباط مردم از فرهنگ ها و مناطق مختلف فراهم می کنند. ۸- تولید و فروش صنایع دستی قدیمی، طرح ها و تولیدات باستانی مناطق مختلف در مراکز مذهبی و زیارتی ۹- گردشگری مذهبی دارای جنبه های سیاسی نیز است به طوریکه بسیاری از اماکن مذهبی متعاقبا اماکن ملی نیز به شمار می آیند و بسیاری از اماکن مذهبی برای برپایی جشن های ملی مورد استفاده قرار می گیرند.
“http://www.irantraveller.ir”نقل از
